Metoda NDT Bobath
Metoda NDT-Bobath została stworzona w latach 40 XXw. przez Bertę i Karla Bobath. Od tego czasu jest stosowana na całym świecie, zarówno dla dzieci jak i dorosłych.
W Polsce Metoda NDT-Bobath stosowana jest z powodzeniem dla wcześniaków, niemowląt i dzieci starszych z zespołami neurologicznymi, ortopedycznymi, genetycznymi oraz prezentującymi opóźnienia w rozwoju.
Twórcy metody:
Berta Ottilie Bobath – fizjoterapeutka i Karel Bobath – lekarz są autorami koncepcji nazwanej ich nazwiskiem, będącej obecnie podstawą terapii metodą NDT Bobath. Bobathowie tworzyli metodę rehabilitacji dzieci oraz dorosłych z uszkodzeniami ośrodkowego układu nerwowego. Panuje pogląd , że w tamtych czasach w rehabilitacji neurologicznej, w tym poudarowej, korzystano z dorobku ortopedii i rehabilitacji ortopedycznej, w znacznej części opierając się na ich technikach
i zaopatrzeniu ortopedycznym. Berta Bobath wpadła na pomysł rehabilitacji skoncentrowanej na angażowaniu przez pacjenta strony porażonej. Skuteczność terapii skłoniła Karla do włączenia się
w poszukiwania neurofizjologicznych przyczyn skuteczności terapii. Pierwszy artykuł naukowy na ten temat ukazał się w 1948 roku w British Journal od Physical Medicine. Koncepcja NDT Bobath została naukowo udowodniona jako skuteczna terapia wszystkich pacjentów z deficytami neurologicznymi bez względu na rodzaj i stopień deficytów oraz wiek pacjentów. Pierwszy kurs w Polsce odbył się
w 1988r. Poprowadziły go Mary Quinton – fizjoterapeutka wraz z lekarką Elsbeth Koeng (Szwajcaria), które opracowały Metodę NDT-Bobath dla niemowląt.
Koncepcja Metody NDT-Bobath:
Usprawnianie według Metody NDT-Bobath ma pomóc dziecku we wszechstronnym rozwoju tak, aby mogło uzyskać niezależność w życiu i wykorzystać swe możliwości na tyle, na ile pozwala istniejące uszkodzenie Ośrodkowego Układu Nerwowego (OUN).
Cele terapii metodą NDT Bobtah:
- Zdiagnozowanie przyczyny rozpoznanych problemów na płaszczyźnie struktury (budowy poszczególnych elementów ciała).
- Zdiagnozowanie problemów pacjenta na płaszczyźnie aktywności – braki w funkcjonowaniu, czynności nieosiągalne, utrudnione lub wykonywane patologicznie przez pacjenta.
- Określenie umiejętności i funkcji, które pacjent wykonuje bezbłędnie, jako bazy dla dalszej terapii.
- Określenie celów terapii: cząstkowych i końcowych.
- Praca (wspólnie z pacjentem) nad usunięciem (lub maksymalnym dostępnym zniesieniem) przyczyn deficytów.
- Wspomaganie osiągania samodzielności przez pacjenta poprzez wdrażanie ruchu fizjologicznego.
- Unikanie patologicznych wzorców ruchowych, kładzenie nacisku na jakość i zgodność z fizjologią nowych ruchów.
Terapia metodą NDT-Bobath stanowi uporządkowany zindywidualizowany proces badania i leczenia, realizujący czynności funkcjonalne najlepiej z aktywnym udziałem pacjenta. Terapeuta wykorzystuje następujące sposoby manualnego wpływania na pacjenta:
- kluczowe punkty kontroli: miednica, stawy barkowe, biodrowe, głowa,
- ułatwianie, wspomaganie (facylitacja): wsparcie aktywności mięśniowej do rozpoczęcia lub zmiany pozycji, wyrównania i ruchu zbliżonego do fizjologicznego,
- hamowanie (inhibicja) : hamowanie, utrzymanie lub kontrola ruchu lub postawy, o ile pacjent sam nie jest w stanie ich właściwie utrzymać/wykonać,
- rozciąganie przykurczonych struktur: stosowanie technik zwiększających zakresy ruchu,
- właściwa kolejność użycia: wyrównanie segmentów ciała, aktywacja mięśni, wspomaganie przenoszenia ciężaru ciała.
Zasady metody NDT Bobath:
- Czas rozpoczęcia terapii (terapia powinna być rozpoczęta najszybciej jak to możliwe),
- Zasady terapii 24 godzin ( terapia jest prowadzona przez 24 godziny 7 dni w tygodniu. Terapia nie stanowi pracy tylko terapeuty ale również wszystko to, co wokół pacjenta wykonują opiekunowie i pozostały zespół. Oznacza to że ważne jest również m.in. jak pacjent ma ułożone kończyny podczas odpoczynku, jak spożywa posiłki, jak przebiega toaleta, jak siedzi przy ławce szkolnej).
- Dopasowanie stopnia pomocy (wielkość wsparcia dopasowana do możliwości i ograniczeń pacjenta).
- Terapia bez bólu .
- Regulacja napięcia mięśniowego (w zależności od zdiagnozowanego rodzaju napięcia mięśniowego wdraża się specyficzny rodzaj terapii normalizujący napięcie mięśniowe).
- Terapia uwzględniająca porażoną stronę.
- Praca nad równowagą.
- Zgoda na kompromis, gdy problemy funkcjonalne uporczywie utrzymują się: dzięki zastosowaniu zaopatrzenia ortopedycznego, innych środków pomocniczych, a w ostateczności patologicznych wzorców ruchowych.
Opracowane na podstawie:
„Metoda neurorehabiitacji NDT – Bobath w neurorehabilitacji osób dorosłych” Emilia Mikołajewska
„Metoda Bobath w rehabilitacji dorosłych i dzieci” Emilia Mikołajewska, Dariusz Mikołajewski
Strona internetowa : Polskie Stowarzyszenie NDT Bobath
http://www.ndt-bobath.pl/?page_id=65
Izabela Matczak