Terapia Metodą prof. Alfreda Tomatisa

Słyszeć to nie to samo co słuchać

 Terapia Metodą prof. Alfreda Tomatisa jest skutecznym wsparciem terapii dzieci i młodzieży z różnymi zaburzeniami rozwoju takimi jak dysleksja, dyspraksja, nadpobudliwość psychoruchowa, ADHD, autyzm, zaburzenia mowy, problemy szkolne, że spół Downa. Od wielu lat wykorzystywana jest w placówkach do terapii szerokiego spektrum zaburzeń. Trening jest także szeroko stosowany u osób, które zawodowo pracują głosem: śpiewaków, piosenkarzy, aktorów.


Twórcą metody jest profesor Alfred Tomatis francuski otolaryngolog i naukowiec.

 

Podczas licznych badań i swojej długoletniej praktyki lekarskiej, profesor Tomatis odkrył szereg relacji   między uchem i głosem a co za tym idzie, słuchaniem i komunikacją. Zakładają one, że to co słyszymy, wpływa na wiele funkcji m.in. na kształtowanie się naszego głosu, mowy i języka. `         

Założenia metody Tomatisa: Słuchanie a słyszenie

Swoje odkrycia profesor sformułował w postaci praw: które są głównymi założeniami metody znanej również jako „trening uwagi słuchowej”, „stymulacja słuchowa” lub „trening audio-psycho-lingwistyczny.

Podstawą oddziaływań terapeutycznych jest ucho i proces słuchania. Profesor różnicuje pojęcia słuchanie i słyszenie. Słuchanie wg Tomatisa jest procesem aktywnym, podczas którego, pewne rodzaje dźwięków działają pobudzająco na mózg, tym samym przygotowując go do innego rodzaju aktywności.

Słyszenie jest procesem biernym i zależy od stanu naszego narządu słuchu. W procesie słuchania bardzo ważną rolę odgrywa uwaga słuchowa i lateralizacja słuchowa.

Uwaga słuchowa jest wyższą funkcją słuchową, to zdolność do wybiórczego nastawienia analizatora słuchowego na określony rodzaj bodźców. Umożliwia ona świadomy odbiór sygnałów dźwiękowych, ich interpretację oraz czerpanie z nich informacji do podejmowania adekwatnych działań. Uwaga słuchowa umożliwia skuteczną komunikację z otaczającym światem.

Prawidłowo funkcjonująca uwaga słuchowa jest jak filtr, który oddziela informacje istotne dla danego człowieka od tych, dla niego nieistotnych. Dla każdego mogą to być różne informacje. Decyzja o tym co ważne, a co nie, jest sprawą indywidualną i zależy ściśle od sytuacji życiowej w jakiej w danym momencie znajduje się człowiek, od jego życiowych doświadczeń, aktualnego stanu emocjonalnego. Zaburzenia uwagi słuchowej powodują, iż informacja zawarta w dźwiękach nie jest prawidłowo przetwarzana i wykorzystywana.

Lateralizacja inaczej stronność -to preferencyjna przewaga ucha prawego lub lewego w procesie słuchania. Prawe ucho, słucha w nieco inny sposób niż lewe, co wynika z faktu, że każda półkula mózgu zawiaduje innymi umiejętnościami. Prawidłową lateralizacją jest lateralizacja prawouszna, odpowiedzialna za odbieranie przede wszystkim treści informacji, podczas gdy osoby lewouszne zwracają uwagę na zabarwienie emocjonalne wypowiedzi. Lewouszność może być jedną z przyczyn występowania różnego rodzaju zaburzeń komunikacji. Jeżeli narząd słuchu jest uszkodzony, możemy mieć problemy ze słyszeniem pewnych dźwięków

Tomatis uważał, iż ucho ludzkie jest pewnego rodzaju dynamem dostarczającym energii naszemu mózgowi.

Trening uwagi słuchowej, trening Tomatisa.

 Trening uwagi słuchowej polega na stymulacji zmysłu słuchu poprzez tzw. trening słuchowy.

Trening słuchowy przeprowadza się za pomocą urządzenia, zwanego elektronicznym uchem i polega na słuchaniu przez specjalne słuchawki odpowiednio przygotowanego materiału dźwiękowego, dobieranego indywidualnie.

 Dźwięki podawane są drogą powietrzną oraz kostną. Jeden z etapów terapii koncentruje się na pracy mikrofonem. Materiał dźwiękowy to specjalnie opracowana muzyka Mozarta i chorały gregoriańskie: odpowiednio filtrowane i modyfikowane tak aby stymulować odpowiednie ośrodki w korze mózgowej. Na dalszych etapach wymagany jest aktywny udział pacjenta, czyli trening mowy i komunikacji.

 Zastosowanie metody w placówce-uwaga słuchowa- pro

 W naszej szkole, wykorzystuje się do terapii wg A. Tomatisa, zestaw „uwaga słuchowa pro”

Jest to rozwiązanie stworzone we współpracy z Mozart-Brain-Lab i Instytutem Atlantis w Sint-Truiden w Belgii. Ma status wyrobu medycznego w związku z czym może być stosowane wyłącznie przez uprawnione do tego, odpowiednio przeszkolone osoby. Urządzenie zawiera ponad 400 gotowych programów opracowanych pod kątem terapii zaburzeń takich jak: autyzm, zespół Aspergera, zespół Downa, mózgowe porażenie dziecięce, ADHD, ADD, zaburzenia mowy i języka, specyficzne trudności w uczeniu się (dysleksja, dyskalkulia, dysortografia) oraz wspomagających naukę 7 języków obcych.

Urządzenie zawiera gotowe programy terapeutyczne, opracowane z myślą o konkretnych dysfunkcjach, ale pozwala również (po II stopniu szkolenia) na ułożenie indywidualnego programu terapeutycznego dla określonego ucznia.

 Formy prowadzenia zajęć

Zajęcia mają charakter indywidualny, ale mogą mieć też charakter grupowy -do 4 osób.

Każdy uczeń posiada specjalne słuchawki, przez które dźwięki są podawane drogą powietrzną i kostną poprzez specjalne urządzenie, umieszczone na słuchawkach zwane pobudnikiem kostnym. Po każdej takiej sesji jest 1-2 miesięczna przerwa, a na pewnym etapie terapii przerwa ta może trwać 3-6 miesięcy (w ich trakcie układ nerwowy adaptuje się do zmian w funkcjonowaniu).

 Dziecko korzysta z treningu „elektronicznego ucha”, codziennie lub co drugi dzień słuchając odpowiednio przygotowanej muzyki przez 60 lub 90 minut. Podczas sesji tzw. pasywnej, stosowana jest muzyka gregoriańska, odpowiednio filtrowana muzyka Mozarta oraz głos matki. Podczas sesji aktywnej wykorzystuje się aktywne metody pracy z głosem.

 Słuchaniu odpowiednio dobranej muzyki towarzyszyć musi relaksacja, a więc aktywność nie związana z uczeniem lub wysiłkiem umysłowym. Może to być sen lub drzemka, umiarkowana aktywność fizyczna, kołysanie, huśtanie, układanie puzzli, działalność plastyczna, w zależności od indywidualnych potrzeb i zainteresowań.

 Z terapii prowadzonej przez certyfikowanego terapeutę korzystać mogą   uczniowie SOSW im. J. Korczaka w Mosinie po przeprowadzeniu procesu kwalifikacji.

 Cele treningu

Głównym celem tego treningu jest wspomożenie funkcji słuchowej, ale także funkcji poznawczych, percepcyjno-motorycznych oraz funkcji wykonawczych.

 Poprzez trening słuchowy oraz stymulowanie prawidłowej lateralizacji można wpływać na:

  • koncentrację uwagi
  • odbiór i wrażliwość na dźwięki
  • interpretację pytań
  • rozpoznawanie podobnie brzmiących słów
  • powtarzanie poleceń
  • brzmienie głosu
  • zakres słownictwa
  • czytanie i pisanie
  • muzykalność
  • koordynację ruchową i umiejętności sportowe
  • pismo
  • rozróżnianie strony lewej i prawej
  • aktywność i męczliwość
  • nastrój, skłonność do depresji
  • wrażliwość emocjonalną
  • wiarę w siebie
  • również może wspomagać naukę języków obcych
  • walkę ze stresem i leczenie depresji.

 Opr. Marzena Szczerbal logopeda, certyfikowany terapeuta met. prof. A. Tomatisa

na podstawie materiałów i wiadomości uzyskanych podczas szkolenia.